Zodawn Footprints

Mar 8, 2017

ECI, CEO leh DEO Panlahna pahtat huai

Kipumpiahna: January 4, 2017 ni'a Election Commission of India in  Goa, Manipur, Punjab, Uttarakhand leh Uttar Pradesh a Legislative Assemblies election um din chi'a a phuonkhiet ni'a pat tunitan ne-le-dawn gentalou, lup hun, thaw hun chi umlou a lungsim tha-le-zung toh kitelna siengthou umna dinga pang vevaw CEO Manipur, DEO/DCs leh a nuoi a semte kipiehzawhna gelthamching isa ahi. Amaute panlahna toh kum dang banglou in election mun tamzaw ah siengthou tah a neithei ahiman in pahtathuai uh isa ahi. (Pic: Muallum Village, CCpur Dist, Manipur)

Mar 7, 2017

Election Tawlet: ECI Deithusam a tung na diai?

11th Manipur Legislative Assembly election 2017 phase 1 zaw in umta, phase 2 ahileh March 8 chiengin um kia ding, hinanleh phase 1 et in Election Commission of India panlahna leh a deithusam tangtung in a mu na diai?

Tutung Churachandpur district leh Manipur phaijang a kitelna peaceful leh siengthou chi thusuo mite ban ah CEO Manipur apat jah in um. Nangma mimal etdan in bang chi'n na suongtua eile?

Political party khen khat leh social organisation khen khat in Manipur dinmun et in election bawllou hoizaw ding achi lai un Chief Election Commissioner of India in dan-le-thupia khautah toh Election Code of Conduct puong pum in, sum zah thei dingtan, campaign bawl didan tanpha kichien tah in hing suo a, tuomi in nasatah in a bouruak enkai jou mama in kilang ma nanleh, Manipur ah vang dan-le-thupieh kichite juilou di, a thei a theithaw di chidan hileh kilawm veve.

Mar 2, 2017

Election toh kisai visitor nei ding nahi

Election Campaign hun beita, tunita leh jing sun, nita tan in na inn ah bang chih a zong hing lut ngeilou leh hing lut sawmlou, na melthei mihing in jangkhang nuoi ah kot hing kiu keuh keuh dinga, kamdam awnem tah leh thunuoilut tah in a'ng houpi ding uhi.

Kot na hon inlen a gen nuom uh bang ahia chi'n ana ngaikhia in. Sum a lomlom in na mai ah ahing luikhe ding ua, na vote manpha hing pia in, nna i sem khawm ding uh ang chi thimthiam ding uhi.

Mi chingkam leh dignity neitah nahileh tua sumte zieh in na mi hina nana kizuo sih dinga, nana selphou zawsop ding hi. Hinanleh numei kizuote banga na mi hina zuo zong khaw salou nahileh a'ng sumtawi uh manlang tah in nana sang ding a, man a leina na hi ta ding hi.

Tuabang a man a leisa mihing khat in maban ah kam zong na ke ngam nawnsih ding a, na inn leh gamlei hing ki phungkal sah ding dinmun ah ding nan lechin na lungsim ah na vote juo hing kilou van in ui meikhup bang in na dihna gen ngamlou in na umta ding hi.

Tua hunching in na vote leipa'n kang leisa, na gen ding bang ma umsih ang chikhum nalai ding a, a ut a thei a a gamtat ni'n zong na kam na keh ngam tasih ding hi.

*Aw nang mihing, lunggel nei, dangka a ki zuoh mei ding maw? Ki ngaisun in!* 

Mar 1, 2017

A party ka dei, a candidate ka guplou - A party ka deilou, a candidate ka gup

11th Manipur Legislative Assembly election 2017 vote khietna ding ni 2 meimei ki vatta, a party lah ka deithei mama sin ahinlah a candidate pen lah ka dei jell in; a candidate palah ka deisin hinanleh a party lah ka dei jel in, koipen vote pieh ding, koi party gup ding chi lungbuoi hunkhop um nalai ahi chipen social media tamtah apat muthei in um nalai hi.

Indira Gandhi, Rajiv Gandhi telawi hunlai apat Congress party support zing ei singtang mite'n Congress akichina leh vote pieh teitei ding chi ngaidan toh ana ki khangkhia chilei kikhial lawmlawm lou ding hi. Tuhun chiengin ahileh Manipur a Congress vaihawm dan a et chiengun a party dei mama nan uleh a candidate support ding mit a enthei nawnlou tampi umta hi.

Feb 28, 2017

War of Words: Manipur Kitelpina Tongsuo Dougal

March 4 leh 8 chia 11th Manipur Legislative Assembly kitelpina um ding toh kisai in India phuolpi - Delhi apat political party liente kimat in hing dienglut panta ua, vote neitute thuzaw theina ding sui in demthei demmaw in hing kidem zing tamei uhi.

BJP apat Prime Minister Narendra Modi, BJP President Amit Shah leh Union Tribal Affairs Minister Jual Oram te'n Manipur hingpha ua, a thugente uh thatmit dingin Congress apat INC Vice President Rahul Gandhi zing hing lenglut pei ngal hi.

Modi in Naga Peace Accord in Manipur leitang shukeh louding ahidan tangkoupi a, Gandhi in tunitan a tam Indo-Naga accord 'Framework Agreement' sunga umte mipi muthei dinga talat ahilou zieh in Modi mawpai thu gen hi.

Feb 23, 2017

Framework Agreement: BJP adi'a singbul suikha bah thei!

Congress ding a plus point hithei, BJP ding a kisui puoh theina singbul suothei. India Prime Minister Narendra Modi in "Historic Accord" ana chi hial, India solkal leh NSCN-IM te'n August 3, 2015 in kum 10 val kihouna gasuo masapen Framework Agreement thukhun ana bawl ni uapat tunitan a sung a bang thu kigial chi a thei suoi kaite chilou koima um nailou hi. NE mite adi'a bildaw huai mama khat ahing suodoh tahi. Hun ang kivei dungjui in tam FA zieh a kipahna neite'n manghil hiai hiai ua, hinanleh Nagaland daipam lamte ading in lung awpkai huai mama khat suo zing hi.

11th Manipur Legislative Assembly election hun a'ng nai deudeu leh FA thu zong hing ging kia deudeu ahiman in government form jou teitei ding a ki sabem set BJPte adingin ki suikha theina singbul hing sua ding bang in hing kilang ta hi.

Feb 21, 2017

Manipur Election 2017: Manifesto a en ding moh mimal hina en ding?

11th Manipur Legislative Assembly election i nai huaihuai ta, March 4 leh 8 chiengin Manipur pumpi ah party tuomtuom candidate mi 268 apat Manipur innpi vaihawmna tou ding mi 60 telkhietna um ta ding ahina toh, bang chi'n na vote manpha na zah sawm ei? Party in na en ei? Mimal in na en ei? Ahisihleh Party manifesto in na en eimah?

Manipur a kum 15 vingveng vaihawmna ana hasuo lou Indian National Congress in a term 4na aching kia uleh abawl ding thupi pen ua agen uh Manipur gamgi kepbit ding chi ahi. Tua bangma in party dang BJP leh adangdang te'n zong tambang ma in Manipur kepbit dingthu gen neichiet uhi.

Tam territorial integrity toh kisai phaijang mite'n threat dan a mu zing khat uh ahileh Indian Constitution sunga Article 3na ana hi zing hi. A lunggul zing uh ahileh Tam Article 3na nuoi a clause khat guonbe a Manipur state sukhah sahlou ding chi ahi zing hi. Telengana state pienkhietna di'a India solkal in state solkal thukup lou a thutanna alah bang ua Naga leh Kuki te sil nget a tangtun kha ding pen shi jau a ajau zing khat uh ahi.

Feb 11, 2017

SWOT ANALYSIS: A PILHUAI DECISION LAH DAN

Tuni, Feb 11 sun a mi khat toh ka ki hou hou uleh hichia ang gen, pil huai sa mama ing.

Tutung koi na vote sawm ei hing chi in, ken zong nang hing gen masa mawng vawi le, koi na vote sawm, bang zieh in ka lechi leh hichia a'ng gen.

Pu Ginsuanhau zong misia hisih, mihoi vawt, Zou ngaina vawt, a ngolpi phial phial khat hi, a MLA sung in zong na hoitah in sem, MLA teng lah a nasem hoipen hiding in gingta ing. Tua mabang in Pu Chinlunthang zong MLA hing kai hial leh Pu Hau bang a nasem ding mikhat ahi chi pen thei mama ing. A innsung manghil jen a Zou sung siemphat sawm khat ahi zong thei tham ing. MLA hizieh a sum umsate a nasep pen tulai a dinga a huauhuau chidan meimei hita ahiman in compare bawl thei chiet lei uthuai sa mama ing chi'a hing gen.

Feb 9, 2017

I gam ah political change a umjou tahtah na diai?

11th Manipur Assembly election hugin ngai semsem, political party teng lah a tam theitawp ching teitei ding chi in ahitheina chinteng ah panmun khaw in khuoi vaitung bang in diengle zatzat ta uh. Hotel chinteng lah election thu houlimna dimta, social media chinteng lah election thu a dim, tua bang kawmkal ah tutung election in political change ang tun jou na diai chi ngaisut kham ching mama khat ahi.

Bharatiya Janata Dal in Manipur Chief Minister Okram Ibobi Singh lamkaina nuai a Congress government in kum 15 a vaihawmna suonkhiet sawm in bawl thei chinteng, gen thei chinteng, sa thei chinteng a panla in ki salel mama ta uhi. Indian Prime Minister Narendra Modi zong hing dieng suh sawm nalai hidan in thu kija hi. BJP in Ibobi vaihawm kum 15 sunga fake encounter umte, vaihawmna kisuhlou, khantouna umlou leh namte kal a kibuoina chite tungtawn in vote campaign bawl ua, alang khat lam ah Congress government zong kumuong simthou - lah ki muonglel sim veve dan a lang in pan nasatah in la veve uhi. Congress in ahileh Indo-Naga Framework Agreement tungtawn in vote campaingn pan ua, nidang a phaijang gam a teng Meiteite lungsim su geugeu thu-le-la, Naga issue te tungtawn in BJP te demna toh panmun khaw in, government form kia ngeingei ding uh ahidan uh tangkoupi uhi. Tua kawmkal ah, political party neuneu te'n coalition bawl in guolzaw kinem chiet uh ahidan muthei in um hi.

Feb 8, 2017

Zodawn a um Solkal Sanginnte pangkhawm a puothah ngai

Election hing tung jel, MLA kiheng jel, Nampi kuong tawlna ah MLA leh Nampi lamkai UZO lung kituotah a nam khantouna ding tawlkhawm ngiitngiat chi jalouna sawt simta mama hi. Nam khantouna dingin Manipur inpi a mipi sih-le-tang a tou MLA leh nampi kuongtawl, etsahna dingin UZO, ZYO leh ZSP toh kithu ja mat den a nampi kuong tawlkhawm poimaw ta mama hi. Tam bang a i luongkhawm theilou laisie uh collective leh inclusive developmental work chi umthei ngeilou ding a, tua malah salah ah ki tuol ngiem deudeu ding ahiman in ngaisut tham ching sa mama kahi. Zou context in etsahna tamlou pelei ut huai kasa.

Laisimna toh kisai maban a UZO, ZSP leh MLA luongkhawm a panlahna di'a lunggul khen khat ahileh.

Mun dang a poimaw lou ichina hilou in, Zou kuol sunga school piching, a diah in government school umsate puothana di'a poimaw kasah tinten khuo 3 um hi. Tuate ahileh: