Zodawn Footprints

Aug 23, 2023

Tribal MLAte leh Monsoon Session

Zogam Today, Editorial

23.08.2023

Chief Minister N. Biren Singh lamkaina toh Manipur State Cabinet in Seppatni'a aphut dungjui un Manipur Governor Anusuiya Uikey August 29 ni di'n Assembly monsoon session hatna bawlta hi. A 12veina Manipur Legislative Assembly 4th session ahileh Sepkiani jinglam nai 11 am in kipan ding hi. Tu masang lam in zong Aug 21 nia session nei ding in phutna ana neita ua, hinanleh Governor in session ana hanlou hi, a ziah tangpi hi dinga gingtat ahileh Zo-Kuki MLA 10 te'n gam buaina ziah a Assembly session tel theilou ding chia thupia anei ziah uh hikha meithei hi. Tuaban ah United Naga Council in zong August habul lang in Civil Organisation nawhatna ziah a Manipur Assembly session bawl a um ding leh Manipur gamgi kepbitna ding thu kigen ding ahiman in Naga MLA 10te kungah session panglou dingin giihna ana bawl ngeita uhi.

I theisa mabang un tulaitah a Imphal khopi lailunga vaiguon nei dinga vakuon ding i ngaisut chieng in May 4 nia Pu Vungzagin kibawl dante mitha ah hing kilang hi. Bang tobang venbitna piah ding chi hinanleh vatel ngam huai dingin gingtat umlou hi. Singtangmi MLA 20 umte apat Zo-Kuki MLA 10 te'n a dinmun uh chieng kingkeng in phuonkhietna neita uhi. A ma uh telching mipite deina banga Manipur apat kivaihawmna tuom phutna lai tamveipi zong ana peta uhi. Tuaban ah Biren lamkaina BJP solkal nungthuop na pat KPA zong kijutkhia ua, party dang MLAte ahileh kijutkhe chet sih nan uleh a dinmun uh i thei chietsa uh ahi.

A langkhat lang ah UNC thupia banga Naga MLAte gamtang ding, ahisihleh gamtang lou ding chipen tumasang a PM kung tung ding Manipur Meitei MLA tampi te phutna ah Naga MLA 8 te'n a suoi uh ana pia ahiman un UNCte thupia pen lawching lawmlawm dingin gingtat huai senglou hi.

Zo-Kuki MLA assembly a telloute tungah Assembly dan-le-duun dungjui in action lahna a hiai, ahisihleh bang a hiai khat hing um taleh mipite'n i nung thuop na ding uai chivel ngaisut tham ching hi. Imphal lailung ah dienglut in MLA hina dawl in na vasem thei tasih nan uleh mipi telching ahina uh Sazuh kipuo a paw bembom a a bawl thei kham uh mipite thuona thuopi leh India phuolpi a i dei i ngai uh ava tut thei meimei uzong manpha hilou amah?

Khen khat in a MLA hina uapat aki tawp dinguh ahi chi'a ngaidan neipawl zong i um tham uh, khen khat kia leuleu inlah akitawp uleh zero hisuh ta ding uh, mipi nautang bang ta ding uh, tua MLA hina toh Delhi phuolpi a mipoimaw khat-le-ni ava kimupi ua, i tungthu a va tangkou thei uh phatuom ahi chipawl zong ki um veve hi.

Bangteng hileh tutung session hat a um ahileh thudang tampi genin um nanleh Manipur gamgi nengkhat zong suhke thei ahisih ding chi thupuahna bawl utman a kihan ahi michin gingtat ahiman in, tam session a MLAte'n a khut uh ava saulouma uh hoipen kha ding hi.

Aug 22, 2023

GAM VENGBIT A I BUAI PUMPUM IN

Zogam Today, Editorial
GAM VENGBIT A I BUAI PUMPUM IN
22.08.2023

May 3, 2023 apat I gam sung pumpi Meitei gal buai a i buai veng vung lai un, Lamka khopi ah etkai lou theilou, a poimaw sil tamkuom tah ana um jel sam hi. 

Traffic toh kisai - ITLF in sum-le-pai dinmun hoisemna ding ngaisutna toh kal khat a ni thum bazar hon a umjel pen Nilaini chilou ni dang teng hon ding in thusuo bawl uhi. Tua dungjui in Lamka khopi ah mihing leh gari peina ding lampi kitu thaw pihal in lampi dim hi. New Bazar Paupu auto parking, Tuibuong bazar leh Police station mai lah traffic police in hoita a etkai poimaw hi. Lamgei a ne-le-ta zuoh a toute'n zong lampi a gari taina ningnoh jen hisam lou in a kilawm huntawh khat en sam uhenlen, traffic policeten zong lampi gei a gari double parkingte ahithei tan in enkai deu uleh deihuai mama hi.

Niin buahna toh kisai - Lamka khopi a mipi tam dungkui in niin zong tam deudeu hi. Bazar nupite genta lou lamgei a dawr bawlte tanpha in a tuatua na mun ua niin a pai pen khopi sung buasah hitham lou in tulai dinga natna chi tuomtuom tunthei ahiman in niin paidan ah gamtat khawhei kilawm chiin deu nai hi. Akisaipi solkal departmentte lah office kaizing sam ihi ngal leh i mawpuohna khat veivei etkai a hoi hilou amah?

I gam, I leitang huhna dinga i nei, i lam, i tha i zung toh ipan lai un zong i gam leitan vaihawmna lam zong etkai ngai ahidan manghil sih vai.

Mar 9, 2022

PU CHINLUNTHANG KA PATAATNA MAMA KHEN KHAT

MLA ZONG HILOU A ZOU NAMPI A DI'A ANA SEPKHIETTE THUPI KASA
(Zou sung toh kisai deu in en talei)

MLA zong hilou, MLA te sanga a nam, Zou nam a di'a Pu Chinlunthang lamkaina nuai a na kisem khia khen khat, MLA hing hi leh bang zatah in, a diah in Zou mipite'n i phattuompi tazang ding vuai! Na ngaisun kha ngei ei? Hia a nuai a nna kisemkhe teng mipi toh pangkhawm a sepkhiet ahi, mipi pangtheina dinga poimaw lamkai vision leh leh mipi'n a muon ngam a um zieh a sepkhiet a um ahi chi thei lei ut huai kasa.

KITELPINA PHUONKHIETNI LEH GINGTUTE

 Selung gelgel veng e, sun lung jan lung sielsiel tang e, luai naubang kivei tutkhawl theilou bu-al khuon dong in, jingkhuo vah ding kagel chieng laidip dap e, suunni heilam akai diei maw? chi'a a te, a khang in hai bang i ngahla uh 12th Manipur Assembly election 2022 result, tuni 10 March 2022 ni'n Manipur pumpi ah Counting Centre 12 apat hall 41 ah vote simna umta ding hi.

Feb 14, 2022

KUKI PEOPLE'S ALLIANCE (KPA) TUP-LE-NGIIMTE


Kuki People's Alliance ahileh political party tha hi a, Nampi tup-le-ngiim ban ah, Nam-le-Gam Etkolna leh Humbitna ding toh kisai a genkhawm theina ding tupna toh pat khiet ahi.

Singtangmite dopkangna ding, nam-le-gam kepbitna ding, khantouna lam tuomtuom ban ah lemna-le-muonna um theina ding khu Kuki People's Alliance nasep hing hi ding hi.

Oct 2, 2021

KHO HAUSA VAIHAWMTE KUNGA LAITHOT

Tengnoupal, 2nd October, 2021

Pu Haulianlal Guite, Additional Secretary, Rural Development and Panchayati Raj Department, Government of Manipur in File No. 13/12021-RD and PR-RD&PR, dated 29th September 2021 ni'a Deputy Commissioner teng kunga 'People's Plan Campaign 2021 - Sabki Yojana Sabka Vikas' chi thupi zanga alaithot toh kisai tamlou hing kum nuam kahi.

Ministry of Rural Development, Ministry of Panchayati Raj, Government of India thupia dan ahileh kum 2021-22 sunga sepkhiet ding Gram Panchayat Development Plan (GPDP) kichi, ei hausa a kivaihawmte thei bailam dingin 'Village Development Plan' pen 2nd October 2021 apat 31st January 2022 sunga siem khiet ding chi ahi.

Mar 18, 2021

Zou Gal (1917-19) Phattuomna (Significance of Zou Gal)

- Dr. S. Thangboi Zou

1. Historical Significance

Late 19th Century, adieh a India’s freedom struggle hun apat in, Tribal leh peasant uprising te khu colonialism doudalna leh kiphinna dan in nationalist historiography ah ana kigen hi. Nationalist (gam leh nam ngainate) version ah tribal te kiphinna khat phot khu India zalenna galsatnate lah ah khat (pangkha) ahi, chi’n ana gen uhi. 

Kum 1960s vel apat in historian ten ‘history from below’ (auoilam apat tanchin etna) kichi ana hapeipi panta uhi. Azieh ahileh, nationalist history ana kisuutsa ten tribal/namneute tanchin leh panlahna, phattuomna, etc. te ana genkha/gentel ngaisih uhi. 

Jun 27, 2020

Quarantine zaw a ngaidan leh etdan chituom

(Post Quarantined Stigma & Discrimination)

Novel Coronavirus (COVID-19) zieh a lockdown kum khawtuong a um thei samlou ding ahiman in COVID-19 positive case niteng in khang hiaihiai nanleh ne-le-ta, sum-le-pai suina nasatah a subuoi ahiman in ut-le-da a lakhiet hun hing um ding in kilang hi. COVID-19 positive case khang deudeu nanleh hamphat huaitah in Manipur ah hinna taan hial um nailou phot a, a dam zong hing tam deudeu ta hi. Institutional/Community Quarantine Centre a um zong kiam hiai hiai, tua dungjui in Home/Village quarantine a um zong tawm deudeu ta hi.

Jun 22, 2020

MELMU TONGSAN MEETING BAWL DIDAN

Mun tuomtuom a um, melmu tongsan a meeting neitheina "Google Meet", is Google's enterprise video conferencing software, free for Google/Gmail users. like real-time captions and support for up to 250 participants and 100,000 live stream viewers.

How to use Google Meet

1. Open https://meet.google.com or install it from Google Playstore
2. Click Start new meeting, or enter your meeting code (meeting code will be provided by the host or the last 3 texts connected with a hyphen)

Jun 13, 2020

MUSLIMte kivui dan leh ka va thei khiettha khen khat

Thudu chitahma, tuni Rengkai a teng Raju muolliam, ka inn sah vua hing ki vui, va en in thu va kan.

Islam/Muslim te kivui bang achi mawng ei chi'a ka va et. Christiante kivui dan toh kikhe mama. Islam a kivuida (funeral) khu Janazah kichi ahi. Islamic dan tangpi ahileh mi a shi chia issue dang um ahilou leh naikal 24 sunga ki vui teitei di, mi shite tahsa pumpi thumvei tei a silsieng uh, a silsieng ding zong a pasal/ji ahisihleh a innsung ua a shipen numei ahileh numei in a sil di, pasal ahileh pasal in a sil di, tuazaw chia puon ngou toh tuom un hankhu a a luong koi ahimasang a thumna nei uh, tuazaw chia vui a um.