Zodawn Footprints

Sep 25, 2010

Ei Ki Patepna - Suspension of Operation with Kuki Militants

~ T. Zamlunmang Zou

ZRO External Affairs Secretary, Pu Calvin H in Camp Muvanlai hon ni’a agen “Koi pawl, koi nam, koi jat hinanleh ama tang thahatna toh ding joulou ding hi” a chi in lienpi kawh hi.

Tawm nou khat hinanlei nam min (nomenclature) toh ina buaikha zieh un lungsim leh tahsa a ki chimat theilou in hun tampi ina subeita uhi. Hinanleh tuhun chiengin hun-le-nite ahoilou ziehin mi mawlawmte banga hing nawnlou in khat leh ni keng khat a dinkhawm dan i’ng thei panpanta uhi. Hinanleh tup leh ngiim kibang hinapi, tunitan pawl minkhat toh i dei i ngaite i nget theinailou pen Zo suonte dinga supna lienpi suo hi.

Zo nampi sepaite pawl 2 a kikhen in August 22, 2008 apat India solkal toh hiemkhamna thukhun (Suspension of Operation) pat in um a, Manipur cabinet in Auf 23 apat official in theipina bawl hi. Tam thukhun ahileh tunitan mit a mu in ahoilam ah masawn zing. A mun a mun ah designated camp hong pawl, galvante kilbet pawl um zingzeng tahi. Tam nasepna ahileh i theisa uh i nam adia lemna leh muonna, mani kivaihawm ding deina toh nasep ahi.

Mary Kom: The Queen of Women Boxing World

~ T. Zamlunmang Zou

Mangte Chungneijang Mary Kom also known as MC Mary Kom or Mary Kom, a female boxer from Manipur, India and a mother of two, clinch her fifth successive Women’s World Boxing Championship this year at Barbados, beating Romania’s Steluta Duta convincingly to take the light flyweight title.

Kom was overcome with emotion after her win of her fifth successive world title. “I would like to thank my husband and my sponsor for both giving me the will power and encouraging me. I’m really really happy and I thank God,” she said. Kom won her first title in 2001, at the age of 18 and has now taken gold medals at the past four AIBA Women’s World Championships.

International Boxing Association (AIBA) awarded her the coveted tile ‘Magnificent Mary’ at AIBA World Championships Ningbo City 2008.

Sep 12, 2010

Nampi sung ah Be-le-Phung thu uang ta hilou maw?

Editorial,

Tulai in Lamka leh akimvel, adieh in i Nam sung ah Phung-le-tang thu ki uang bawl mama in, hunchin-hachin phiel in aphung-phung in pawi bawl in eima phung chiet i pi bawl ta uhi. Mipil leh mit-keu bai dawm te’n nam khat maimai in bang tan tun nawn lou a, bang chi leh mizousie, nam zousie kigawm in munkhat-thakhat ah pan i la thei diei mah? chi angai tuo zing lai un eite’n, i nampi sang in i be - i phung kikhopte uh uang bawl mama in aki lang hi. Tam chi bang a i um uleh, British te’n Divide and Rule Policy azah bang un i lah uah hing kizang ding a, eh hing ki zang zingta a, gawmkhawm sang in paikhiet leh thedel in i um zaw semsem ding uhi. Malai a i nam sung ua sil tung leh tukhanga tungte en talei, khatlaw hun ahi ta hi.

Phung kikhop khu ahoi mawngmawng sih kachi tuom sih a, na phung, nahina heima ah pai thei hi tuon lou ding a, a ngei ma hi zing ding na hi. Hinanleh tam kikhop/khawmpi khu i ha zah lai sie uh, i lungim uh hing neu deudeu ding hi.

Sep 5, 2010

HAT IN LEN HANGSAN IN, NA TOTNA TAN TAN KANG PE DING HI

~ T. Zamlunmang Zou

Be strong and very courageous. Be careful to obey all the law my servant Moses gave you; do not turn from it to the right or to the left, that you may be successful wherever you go. ~ Joshua 1:1-11

JOSHUA TANCHIN TOMKIM

Mosi shi nuo in Israelte mapuitu leh gam chiem gam Canaan a Israel nam 12 te kal a gam hawm leh vaihawmtu in pang hi. Ama ahileh Ephriam namte lah a khat ahi. A min dihtah ahileh Hoshea 'Hundamtu' china ahi. Hinanleh Mosi toh ang kijui uapat in Mosi in Joshua 'Pasian in hundam' chi'n phuosah hi. (Numbers 13:16). Izip gam a Israelte saltang a aum lai un pieng hi.

Mosi in Canaan gam enkhe dia Israel nam 12 a sawlte lah ah Ephriam namte ai-awh in ama kuon hi. Mosi toh akithuo chillai un Joshua ahileh kum 40 vel chingta hi. A pien kum leh shi kum pen tunitan in a dihtah thei chet hisih ma naleh Laisiengthou khangthu a sutdoh ahi dan in 1450–1370 BC kikal sung teng hidan in tuot uhi. Kum 110 a chin in shi hi. (Joshua 4:29).

Pi-le-pu lunglai a mawl, bang chi'n i lai zilna i siempha thei diei?

Malai a pi-le-pute’n ana bawl, louhaw, singpuohte tukhang in hing bei deudeu in, gam-le-lei tang i nei sunsunte uh gawta mang sieng in, i gam lei a piengte in neh-le-ta, kingahtheina ding a'ng tun zou nawn ta sih hi. Tuazieh in malai a louhaw, singpuoh a kitoudelnate tukhang a kingahnata ahi nawn tahlou zieh in henkhiet leh paihun ahing hi zel tahi.

Aleh, bang bawlta ding?? chi'n kidong talei, atangpi dawnna ding khu, Laisimna (Education) habawl ding chi ahi tangpi deu ding hi. Ahima ahi, tukhang khu tuga-lawlmeh hun hinawnlou a tua tang a laikung (pen) tawi hun ahing hitah zieh in, laisimma pibawl leh uongtah a bawl hun ahi tahi. Lai i siemlou zieh un mite nuoi et leh simmaw in i um ua, i hina (right) na ngawn i thei ta sih uhi. Tuathamlou in i gam leh i nam sung a laithei i tawm sengseng zieh un, i inn sung na ngawn uah ngaidan/mudan kibahlouna hing umtou in buoina ang tun zel hi. Neh-le-tah suina ding bep hilou in, mimal, Sepoy, etc..etc te apat dihloutah leh kilawmlou tah a bawlkhum a i um chieng ua, tuate apat ki venna ding leh hangsantah a i pan ngam thei na ding un, laithei ma a poimaw zel hi.

Aug 31, 2010

Gen minthang Khuga Dam ~ Hamphatna moh shina thaang?

~ T. Zamlunmang Zou, Delhi

August 30, 2010 ni’a Khuga Dam Joint Action Committee in consultative meeting ahatna ah Hmar Innpui, Zomi Council, Mizo Peoples Convention, MPC, MTC, ZSF, HSA, KSO, COPTAM tel in KD-JAC Executive member ah CDSU, KSO, ZSF leh HSA ban ah adang zong guonbe ua, tam khuga dam ahileh CCpur dist level issue in puong uhi. Tuaban ah Khuga Dam tungtawng a hamphatna pieng dinga genkhol tui lahna (water supply), lou tuinehna (irrigation), electric meivah te ban ah tam khuga dam a nasemte’n a sepga uh sum a mu ding uh ahibang a pieh ahi ma sie KD-JAC in hongsah lou ding in thutanna bawl uhi.

Khuga Dam JAC in maban a a baw jui di’a dei huai ahileh tam khuga dam in a puodoh/a sep ding a guongal teng kim thrap a zaw ahi masang offical inauguration umsah lou ding chi mai a hunsah lou in, India phuolpi tanpha a zong akinlam a pichin suo di’a phutna bawl hi thei leh bang achi de aw chi bang lunggel ka nei hi. Bang di’a India phuolpi tan eilawi in vatut ding ihi nuai i chi leh, eilawi theilou kal a “zaw ahita” chi’a report ana kipia zong hita mai thei ahi. Tam bang a report ana kipia ahita leh a “ui-lu-gu phum” uh talat dia hoi ahi.

Aug 22, 2010

Lamka khantouna dingin lemna leh muonna

~ T. Zamlunmang Zou

Lamka - Zo khopi chikim leenna, a zawng a hau kikhenna, ham leh paukithei tuo, laigui khau khat zom, chin leh tuoi lenna khopi, ki thangsietna ngen a dimna, bang teng bawl in bang toh kituo sawm nanlei zong a guh a gaal a ki gaal et dimna gam. Bang chi’n tam lungsim gelte bei in unau ki-ittah leh kituo tah in i leng khawm thei diel diel diei?

Unau Lushei laphuo khat in “ni chin in ka hinkhuo ah deitel ding a um a, tahsa utna leh hagau utna ahi, sil hoi bawl ka tup chieng in sil hoilou ka baw kha leng, tahsa utna’ng ang zou leng hi. hoi ka sawm pouleh ka suol jel, sil hoi bawl theina ka neilou, Mangpa tellou hoi tup khubangma loumai ahi, aw Mangpa nang bou ka hoina nahi” achi pen Lamka mite jousie a di’a kiphuo in ka ngai hi. A la in agenbe jelna ah, “Mi dang lungsiet theina zong sil hoi ahi ka thei, ngainat ka sawm chiengin huatna a tam jel, Mangpa tellou ngainatna bangma lou mai ahi, aw Mangpa nang mai ngainatna tuntu nahi” achi ma bang in Pasian neilou leh lungsim a Mangpa neilou in ki ngainat tum in unau kichi vahuau nanlei, bang a hei khat ham phatna ang um chiengin iki ngainatna pen bangma lou suoh jel hi.

Aug 8, 2010

I gam leitang i kembit jou na diei?

~ T. Zamlunmang Zou

Jamkholien Manlun in a la khat a, “Ka pu ka pa saatsa gam lei hi e, sing dangte di’n phal singe, i vangkhuo uh, kum khuo’n heisa bang pal aw” chi’a ana phuoh pen tutung Ccpur dist gamgi leh Manipur Land Manipur Land Revenue and Land Reforms Acts siemphat ding Assembly a hing ki gen ging toh kisai a thupi di’n koituoh kasa hi. I gam i lei tang tunga sil tungte tungtawn a i ki theisiemlounate koikhiet a i lasah uh a kaidan, thu ki banga sah hun hita hi.

CDSU leh COPTAM in Phouchakhai a i gam leitang kepbitna di’a leikha in a pawtna di a kei vang banga ana sepna tung uah pahtawtna sangpe’n pepum in nautang leh mipi lamkaite’n ahithei tan a thup di’a chielna bawl ihi.

Jul 26, 2010

Shigaalna Puondum sil-le-teen

Tam thutoh kisai ngaidan dohna tampi kana mu zieh in mipite ngaidan dohna Zolengthe tungtawn a bawl ahi. Mipite apat ngaidan giltah tampi muh in um hi. Zou sung tekahna hing zangdi kahi man in ana lungtheh i um khaleh ngaidam.

Zou puondum chi ni um, tuote’n a kankhawm Indian ah mi 25,000+ leh Burma ah 60,000 val nimnem hi. Kitam nailou ahiman in a zah didan gamgi i neisah leh mangthang thei, hing ki teikhiet mangsah thei din mun a um in ka mu hi. Shi ni, man ni a puondum i sil sihleh milah a silkhiet hun hing tawm deu deu ding hi. Sil khiet theina teng, office, school, khawmpi, kisuh khawmna khat poupou a sil zing hileh bawm ka chi nalai hi. Zou niih, Zou puon, Zou puondum, Zou neck-tie, Zou muffler, Zou waist coat, Zou khi, Zou tau, Zou samkil ichite ki zumpi lou leh ki thang-atpi tah a zah hi zize leh chi ngaidan kanei mawh hi.

Jul 19, 2010

Jacintha Lazarus – A leader in deeds

~ T. Zamlunmang Zou

The Deputy Commissioner of Churachandpur, Miss Jacintha Lazarus has proved one of the world’s famous quote “Action speaks louder than words” by showing what civil service or servant is all about within a short span of time.

She not only set her foots till the far flung areas of our district but also took the bold initiative for the reforestation of our deforested administrative centre of the district i.e. Lamka. Her action on July 13 2010 took the people of Churachandpur in surprise. Jacintha Lazarus braved torrential rain to take a firsthand account on the progress of her pet project of nurturing a leafy catchment area. Accompanied by a handful of officials and her private security personnel, the lady administrator walked along the marshy terrain to reach the catchment area of the district Zone II water source. Walking for more than a kilometre through the barren jungle on foot under the heavy downpower, Jacintha was soaked from tip-to-toe. Undeterred, she also strolled along a ’shaktiman’ path used for quarrying in an attempt to halt the practice. Lazarus’s expedition was a matchless devotion from the country’s elite bureaucrats, and what’s more is the fact that it was from a one of the few lady from the elite group.