Mar 31, 2013

I gam ah Gangrape hing um hitaleh!

 
 
India sung, a dieh in Delhi khopi sunga numei-suom chi vaniengte hinawnlou, pasal hon in numei khat lungsietna bei kei a soisah toh utlou pia luppi chi kithang mama hi. Kum 10 sungin Delhi khopi ah pasalhon in numei khat sual (gangrape) 10 vei tah um, tua zong innsung hinalailou, gari tailai sunga kisuom hinalai dep.
 
Tunai, December 17 in Zo suonte busahna Munirka leh Mahipalpur kikal ah Biharte numei khat a lawmpa toh bus sungah soisah leh a nungahnu suol in um, India innpi vaihawmna Lok Sabha leh Rajya Sabha gel ah nasatah a genin um, hun danga India political party teng lung kituotah a thukhat pha a sahkhawm uh um khollou hinanleh tamthu ah aw khat in luongkhawm thei uhi. Opposition lamkai Susma Swaraj in mi suoltute khailup in um uhen chitanpha in phutna bawl hial hi. BJP ban ah UPA a party DMK leh AIADMK te’n zong capital punishment pieh hi hen chi’n phut uhi. Khen khat in ahileh misuolte case pen IPC Section No. 307 – tuolthat te toh akibah ding ahi chi’n pang ua, India sunga politician tal lang mama tampite’n UPA solkal tawsot in dan tha siemkhiet ding ahi chi’n phut uhi.
 
National Crime Records Bureau in a record dan in kum 2011 sungin Delhi khopi ah rape case 572 pha. Tukum December 15 tan in 635. Delhi maimai hilou India khopi Haryana, Kerala leh Bangalore te azong rape case tampi um hi.
 
Rape case umteng in mipite lungthah in kiphin nanleh sepkhiet tahpi umlou in sip suh zel hi, Hinanleh tuabang sil ang tun chiengin dung dung, dang dang chi’n mipite’n kiphinna kinei jel. A case ki register sun sun te zong a kum akum in kivei a, khen khat bang a mi suolte mawhna evidence umlou chi’n zalentah in hinkhuo bang zang thei uhi.
 
Tam bang case I gam ah hing tung taleh pu-pa dan chi in niengtui-niengphan toh ikimai sah kha ding uh jau huai hi. Tam bangte pu-pa dan a genmai mei mei chi ahilou dan michin in thei di’n poimaw hi. Sial shi nua a sieldai kai sangin, sial shi masangin bang I bawl thei uai chi ngaisut poimaw hi. Rape I chi ahileh mi khat utlou pi’a pawng bawl a luppi tei tei, ki pawlpi teitei ahiman in a case pen siengtui-niengphan toh genmai I sawmlou kei ding uh ahi.
 
Solkal lam apat kivenna di’a nasep um thei khen khat ahileh:
 
1.      A kin thei banga a thu genfel ahitheina di’n Fast Tract Court a um poimaw hi.
2.      Mi suoltu te ahileh gawtna sang pen pieh ahitheina di’a law siem thah poimaw.
3.      Numei gawt gentheina toh kisai (crime against women) a case fellou um teng (domestic violence, molestation leh sexual assault) akin lam a sai fel hileh,
4.      Bill pending a um Protection of Women Against Sexual Harassment at the Workplace Bill 2012 leh Criminal Law (Amendment) Bill 2012 pen India solkal in akin lam a a pass poimaw.
5.      Society level ah awareness campaign um thei jel jell eh phatuom ding a gintat ahi.

No comments:

Post a Comment